Kalendarz badań w pierwszym trymestrze
Jakie badania należy wykonać w pierwszym trymestrze?
Po pierwszych fascynacjach, że jesteśmy w ciąży musimy skupić się na czymś bardzo ważnym. Przed nami szereg badań, które musimy wykonać już w pierwszych tygodniach ciąży. Będąc na pierwszej wizycie u ginekologa dostaniemy dokładne wytyczne jakie badania nas czekają.
Na pierwsza wizytę ginekologiczną najlepiej wybrać się około 6-8 tygodnia ciąży. Gdy lekarz potwierdzi ciąże wykonując badanie ginekologiczne zleci nam wymagane badania. Pierwsze należy wykonać już w początkowych tygodniach ciąży
Badanie konieczne do 10 tygodnia ciąży
Grupa krwi oraz Rh – jest to bardzo ważna informacja, dzięki której lekarz jest w stanie wyeliminować konflikt serologiczny. W tym celu badaniu grupy krwi poddawany jest również ojciec dziecka.
Przeciwciała odpornościowe – stwierdzają obecność przeciwciał we krwi matki, które mógłby być skierowane przeciwko antygenom krwinek czerwonych płodu.
Morfologia krwi – pozwala wykryć nieprawidłowości i niedobory np. żelaza. Oprócz tego badanie krwi pokaże czy w organizmie nie ma stanu zapalnego bądź infekcji. Badanie krwi powinno wykonywać się każdą wizytę ginekologiczną. W standardowym badaniu bierze się pod uwagę: wskaźniki HCT, HGB, MCH, MCHC, MCV, PLT, RBC, WBC, a także poziom granulocytów, limfocytów i monocytów.
Normy:
| Wskaźniki | Norma | |
| Krwinki czerwone (RBC) |
kobiety: 4,2–5,4 mln/mm³
mężczyźni: 4,5–5,9 mln/mm³
|
Podwyższone stężenie krwinek czerwonych inaczej to erytrocytoza a niski poziom to erytropenia. Zazwyczaj mamy do czynienia z tą drugą sytuacją. Niski poziom krwinek czerwonych zazwyczaj spowodowany jest niedoborem witaminy B12, żelaza lub kwasu foliowego. |
| Krwinki białe (WBC) | 4 500–10 000/mm³ |
Podwyższony poziom krwinek białych może świadczyć o stanie zapalnym, zakażeniach lub nawet nowotworach. Zbyt niski poziom natomiast może świadczyć o chorobach szpiku, chorobach zakaźnych bądź niektórych zakażeniach bakteryjnych. |
| Hemoglobina (HGB) |
kobiety: 12–16 g/dl
mężczyźni: 14–18 g/dl
|
Zbyt niski poziom hemoglobiny świadczy o niedokrwistości lub przewodnieniu. Z kolei zbyt wysoki poziom świadczy o zaburzeniach gospodarki wodno-elektrolitowej. |
| Granulocyty | 1,8–8,9 tys/µl | Zbyt niski poziom granulocytów jest wynikiem zakażenia bakteryjnego bądź wirusowego oraz stosowania niektórych leków. W przypadku podwyższonego poziomu zazwyczaj mamy do czynienia z infekcją bądź chorobami nowotworowymi. |
| Granulocyty obojętnochłonne | 1,5–7,4 tys/µl | |
| Granulocyty kwasochłonne | 0,02–0,67 tys/µl | |
| Granulocyty zasadochłonne | 0–0,13 tys/µl | |
| Limfocyty (LYMPH) | 1,1–3,5 tys/µl | Podwyższona norma świadczy o toczącej się w organizmie chorobie wirusowej lub bakteryjnej. Niski poziom to objaw zakażenia bądź zespołu niedoborów immunologicznych |
| Limfocyty B | 0,06–0,66 tys/µl | |
| Limfocyty T | 0,77–2,68 tys/µl | |
| Limfocyty T CD4+ | 0,53–1,76 tys/µl | |
| Limfocyty T CD8+ | 0,30–1,03 tys/µl | |
| MCV |
kobiety: 81–99 fl
mężczyźni: 80–94 fl
|
Przekroczenie normy świadczy o anemii wynikającej z niedoboru witamin B12 i kwasu foliowego. Wynik poniżej normy świadczy o niedoborze żelaza. |
| MCH | 27–31 pg | Wynik poniżej normy zazwyczaj oznacza anemie spowodowaną brakiem żelaza. |
| MCHC | 33–37 g/dl | Wynik poniżej normy zazwyczaj oznacza anemie spowodowaną brakiem żelaza. |
| Hematokryt (HTC) |
kobiety: 0,40–0,51
mężczyźni: 0,40–0,54
|
Niski poziom hematokrytu może świadczy o przewodnieniu, chorobach szpiku bądź niedokrwistości lub utracie krwi. Podwyższony poziom to zazwyczaj związany jest z odwodnieniem spowodowanym nadmiernym poceniem się, ale również w przypadku rozległych oparzeń czy zapaleniem otrzewnej |
| Monocyty (MONO) | 0,21–0,92 tys/µl | Wynik powyżej normy może oznaczać zakażenie o charakterze bakteryjnym lub wirusowym |
| Płytki Krwi (PLT) | 140–450 tys/mm³ | Trombocytoza czyli podwyższony poziom płytek krwi być objawem chorób o podłożu zakaźnym lub autoimmunologicznym. Z kolei małopłytkowość związana jest z niedoborem witaminy B12, infekcją lub chorobą nowotworową. |
Wyniki zawsze musimy konsultować z ginekologiem na każdej wizycie.
- Badanie ogólne moczu – pozwala wykryć stan zapalny lub infekcję w obrębie dróg moczowych. To również badanie, które należy wykonywać na każdą wizytę.
Normy:
| Wskaźnik | Norma | |
| Barwa moczu | słomkowy | Właściwa barwa moczu mieści się od przeźroczystego do ciemnożółtego. Barwa moczu zależna jest od ilości wypitych płynów, im mniej tym mocz będzie bardziej żółty. Mocz zabarwiony na czerwono może świadczyć o obecności krwi. |
| Przejrzystość moczu | przejrzysty | Mętny mocz może sugerować zapalenie dróg moczowych |
| Ciężar właściwy | od 1005 do 1035 kg/l | Zbyt niski ciężar może sugerować niewydolność nerek natomiast podwyższony cukrzycę. |
| pH moczu | od 4,5 do 8,0 | Wysokie pH może być spowodowane infekcją układu moczowego lub kamienicą nerkową. Niskie pH może być spowodowane spożywaniem zbyt dużej ilości alkoholu, długotrwałej biegunce a nawet przedawkowaniu aspiryny. |
| Białko | brak | Białko w moczu może świadczyć zapaleniu dróg moczowych bądź kamienicy nerkowej |
| Cukier | brak | Cukier w moczu może sugerować cukrzycę |
| Bilirubina | brak | W przypadku pojawienia się bilirubiny w moczu może to świadczyć o niewydolności nerek bądź niedrożności dróg żółciowych. |
| Urobilinogen | mniej niż 1 mg/dl | Zwiększona ilość może świadczyć o uszkodzonej wątrobie lub żółtaczce |
| Ciała ketonowe | brak | Pojawienia się nawet minimalnej ilości może świadczyć o źle leczonej cukrzycy, ale również niedożywieniu. Ciała ketonowe występują u osób, które nie spożywają jedzenia przez 18 godzin lub dużej (przykładowo zjadają wczesną kolację i jedzą późne śniadanie) |
| Nabłonki | poniżej 5 | Wartość powyżej 5 może sugerować zapalenie dróg moczowych |
| Leukocyty | 1-5 | Wartość powyżej 10 może sugerować bakteryjne zapalenie dróg moczowych |
| Erytrocyty | 1-3 | Wartość powyżej normy może sugerować uszkodzenie układu moczowego |
| Wałeczki | brak | Ich obecność w moczu może sugerować uszkodzenie miąższu nerek |
- Badanie w kierunku toksoplazmozy (IgG, IgM) i różyczki – to choroby, które mogą prowadzić do uszkodzenia płodu bądź spowolnienia rozwoju
- Badanie HIV i HCV
- VDRL (badanie w kierunku kiły) – krętek kiły może wniknąć w łożysko i spowodować poważne uszkodzenia płodu, poronienia bądź śmierci wewnątrzmaciczną.
- Badanie stężenia glukozy we krwi na czczo – określa prawdopodobieństwo wystąpienia cukrzycy w ciąży
- Badanie cytologiczne – cytologie należy wykonywać nie tylko w ciąży, ale przynajmniej raz w roku. Natomiast jeżeli nie wykonaliśmy jej tuż przed samym zajściem w ciąże musimy ją wykonać. Badanie pozwala wykryć nowotwory jak również stany zapalne i komórki podejrzanie onkologicznie.
- Badanie stomatologiczne
- Badania hormonów tarczycy Normy: 0,1 – 2, 5 mIU/l w pierwszym trymestrze. Zbyt wysoki poziom TSH zazwyczaj objawia się tyciem bez wyraźnej przyczyny, wymiotami, obniżonym nastrojem. Niedoczynność tarczycy jest bardzo niebezpieczne w ciąży, może prowadzić do przedwczesnego odklejenia łożyska, anemii matki, niskiej masy urodzeniowej dziecka dlatego musi być cały czas kontrolowane przez lekarza. Z kolei obniżony poziom TSH to nadczynność tarczycy. Objawia się przyspieszonym biciem serca, nadmierne chudniecie, osłabienie. Nadczynność tarczycy w ciąży może spowodować nadciśnienie bądź rzucawkę ciążową. Nadczynność może doprowadzić nawet do poronienia.
Badania prenatalne w pierwszym trymestrze
Radość z ciąży bardzo często mieszka się ze strachem o zdrowie o nasze maleństwo. Nasze strach mogą rozwiać badania prenatalne. W pierwszym trymestrze badania prenatalne polegają na oszacowaniu ryzyka wystąpienia wad genetycznych odbywa się ono na podstawie oceny anatomii płodu poprzez USG. Podczas badania lekarz dokładnie ocenia rozmiar tułowia, głowy oraz kończyn, dodatkowo sprawdza narządy wewnętrzne kręgosłup, serce, żołądek, mózg, pęcherz moczowy. Ważnym elementem jest sprawdzenie zbiorniczka płynu na karku płodu, czyli tzw. przezierności fałdu karkowego NT. Gdy wartość NT przekracza 2,5mm może to sugerować, że dziecko będzie obarczone chorobą: wadą serca, aberracją chromosomową lub innego narządu. Nie jest to jednak ostateczna diagnoza i nawet dużo przekroczone NT nie jest równoznaczne z chorobą, ale na pewno jest wskazaniem do dalszej diagnostyki. Jest to badanie zalecane przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne, więc każda kobieta w ciąży powinna je wykonać. Pierwsze USG prenatalne należy wykonać między 11 a 13 tygodniem i 6 dniem, gdy długość CRL (długość ciemieniowo-siedzeniowa płodu) wynosi od 45 do 85 mm. Wykonanie badania po tym terminie nie będzie już miarodajne a wyniki nie będą wiarygodne. Razem z USG wykonywany jest test Papp-a. Jest to test polegający zbadaniu stężenia białka Papp-a oraz wolnej jednostki beta-HCG. Coraz częściej przyszłe mamy decydują się na inne nieinwazyjne testy prenatalne, takie jak Test NIFTY, SANCO, PANARMA lub HARMONY. Są to również testy przesiewowe jak test Papp-a, ale z dużo większą skutecznością.